Ladki Bahin Yojana E-KYC : महाराष्ट्र सरकारने महिलांना आर्थिक दृष्ट्या सक्षम बनवण्यासाठी सुरू केलेल्या मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजनेत (CM Ladki Bahin Yojana) आता एक मोठा आणि महत्त्वाचा बदल करण्यात आला आहे. योजनेत अधिक पारदर्शकता आणण्यासाठी आणि फक्त पात्र महिलांनाच लाभ मिळावा यासाठी e-KYC (इलेक्ट्रॉनिक ग्राहक ओळख) प्रक्रिया अनिवार्य करण्यात आली आहे.
या योजनेतून पात्र महिलांना दरमहा ₹1,500 म्हणजेच वर्षाला ₹18,000 ची रक्कम थेट त्यांच्या बँक खात्यात जमा होते. मात्र, अनेक ठिकाणी अपात्र लोकांनीही योजनेचा लाभ घेतल्याचे निदर्शनास आल्यामुळे, सरकारने आता e-KYC बंधनकारक केले आहे. त्यामुळे, जर तुम्ही वेळेत e-KYC पूर्ण केले नाही, तर तुमचा पुढचा हप्ता थांबण्याची शक्यता आहे. पात्र महिलांनी आपला लाभ सुरळीत चालू ठेवण्यासाठी कोणती कागदपत्रे लागतात आणि प्रक्रिया कशी पूर्ण करायची, याची संपूर्ण माहिती खालीलप्रमाणे दिली आहे.
e-KYC साठी लागणारी आवश्यक कागदपत्रे (Required Documents for e-KYC)
तुमचा योजनेचा हप्ता न थांबवता, लाभ नियमित सुरू ठेवण्यासाठी लाभार्थी महिलांनी e-KYC करणे बंधनकारक आहे. त्यासाठी तुम्हाला खालील कागदपत्रे तयार ठेवावी लागतील:
- आधार कार्ड (Aadhaar Card): हे सर्वात महत्त्वाचे प्राथमिक कागदपत्र असून याच्याच मदतीने e-KYC प्रक्रिया पूर्ण होते. बँक खाते आधार-लिंक्ड असणे अत्यावश्यक आहे.
- पासपोर्ट साईज फोटो (Passport Size Photo): अर्ज प्रक्रियेसाठी नवीनतम छायाचित्र आवश्यक आहे.
- उत्पन्नाचा दाखला (Income Certificate): तुमच्या कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न ₹2.50 लाखांपेक्षा कमी असल्याचा दाखला.
- महत्त्वाचे: जर तुमच्याकडे पिवळे (Yellow) किंवा केशरी (Orange) रेशन कार्ड असेल, तर उत्पन्नाचा दाखला सादर करण्याची गरज नाही. पांढरे (White) रेशन कार्ड धारकांसाठी मात्र उत्पन्नाचा दाखला आवश्यक आहे.
- रहिवासी पुरावा (Domicile Proof): अर्जदार महाराष्ट्राचा रहिवासी असणे सिद्ध करण्यासाठी खालीलपैकी कोणतेही एक कागदपत्र लागेल:
- रहिवासी दाखला (Domicile Certificate).
- १५ वर्षांपूर्वीचे रेशन कार्ड (Ration Card).
- १५ वर्षांपूर्वीचे मतदान ओळखपत्र (Voter ID).
- जन्म प्रमाणपत्र (Birth Certificate).
- शाळा सोडल्याचा दाखला (School Leaving Certificate).
- बँक खात्याची माहिती (Bank Account Details): तुमचे बँक खाते आधार कार्डशी जोडलेले (Aadhaar-linked) असणे अनिवार्य आहे.
- विवाह प्रमाणपत्र (Marriage Certificate): नवविवाहित महिलांसाठी हे आवश्यक आहे.
- हमीपत्र (Affirmation Letter): योजनेच्या नियमांचे पालन करण्याचे हमीपत्र.
e-KYC करण्याची सोपी आणि संपूर्ण प्रक्रिया
महिलांना e-KYC प्रक्रिया पूर्ण करण्यासाठी सरकारने दोन सोपे पर्याय उपलब्ध केले आहेत. तुम्ही तुमच्या सोयीनुसार कोणताही पर्याय निवडू शकता:
१. ऑनलाईन प्रक्रिया (Online Process) – घरबसल्या अर्ज करा
- योजनेच्या अधिकृत संकेतस्थळाला (Official Website): ladakibahin.maharashtra.gov.in येथे भेट द्या.
- मुख्यपृष्ठावर ‘e-KYC’ या पर्यायावर क्लिक करा.
- तुमचा आधार क्रमांक (Aadhaar Number) आणि Captcha कोड काळजीपूर्वक भरा.
- यानंतर ‘Send OTP’ या बटणावर क्लिक करून आधार Authentication प्रक्रिया पूर्ण करा. तुमच्या आधार-नोंदणीकृत मोबाईल क्रमांकावर आलेला OTP टाकून Submit करा.
- पुढील फॉर्ममध्ये आवश्यक वैयक्तिक माहिती (जसे की नाव, पत्ता, रेशन कार्ड प्रकार, उत्पन्नाची माहिती) भरा.
- वर नमूद केलेली आवश्यक कागदपत्रे स्कॅन करून अपलोड करा आणि फॉर्म सबमिट (Submit) करा.
२. ऑफलाईन प्रक्रिया (Offline Process) – केंद्रातून मदत घ्या
ज्या महिलांना ऑनलाईन अर्ज करताना तांत्रिक अडचण येत असेल, त्या जवळच्या ई-महासेवा केंद्र (e-Mahaseva Kendra) किंवा आपले सरकार सेवा केंद्रावर जाऊन प्रक्रिया पूर्ण करू शकतात. केंद्रातील ऑपरेटर तुम्हाला सर्व आवश्यक मदत करतील.
e-KYC पूर्ण करण्याची मुदत आणि नवीन नियम
महिला व बाल विकास मंत्री आदिती तटकरे यांनी स्पष्ट केले आहे की, योजनेतील सर्व पात्र महिलांना e-KYC प्रक्रिया पूर्ण करणे बंधनकारक आहे.
- मुदत: सर्व लाभार्थी महिलांना e-KYC पूर्ण करण्यासाठी दोन महिन्यांचा कालावधी देण्यात आला आहे. या मुदतीत प्रक्रिया पूर्ण न केल्यास लाभ मिळणे थांबेल.
- मुख्य उद्देश: e-KYC चा उद्देश केवळ पात्र महिलांनाच लाभ देणे आणि योजनेत गैरप्रकार टाळणे हा आहे.
- वार्षिक बंधन: एकदा e-KYC पूर्ण केल्यावर काम संपत नाही. प्रत्येक वर्षी जून महिन्यापासून ही प्रक्रिया पुन्हा करावी लागणार आहे.
लाडकी बहीण योजनेत बिनव्याजी कर्ज (Interest-Free Loan for Business)
लाडकी बहीण योजनेचा केवळ मासिक हप्त्यापुरता लाभ नाही, तर पात्र महिलांना स्वतःचा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी किंवा वाढवण्यासाठी ₹1 लाखापर्यंतचे कर्ज शून्य टक्के व्याजदराने (Interest-Free Loan) मिळणार आहे!
- सध्याची स्थिती: सध्या ही योजना मुंबई आणि उपनगरांमध्ये लागू झाली आहे. मुंबई बँकेने ३ सप्टेंबरपासून कर्ज वितरण सुरू केले आहे.
- भविष्यातील विस्तार: लवकरच संपूर्ण महाराष्ट्रातील महिलांसाठी ही बिनव्याजी कर्ज योजना लागू होण्याची दाट शक्यता आहे.
निष्कर्ष
वेळेत e-KYC पूर्ण करणे हे तुमच्या लाडकी बहीण योजनेच्या लाभासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. यामुळे तुम्हाला दरमहा मिळणारा ₹1,500 चा थेट लाभ तर सुरू राहीलच, पण भविष्यात ₹1 लाखापर्यंतच्या बिनव्याजी कर्जाचा लाभ मिळवणेही सोपे होईल. ऑनलाईन प्रक्रिया सोपी आहे, पण ज्यांना अडचण येते त्यांनी त्वरित जवळच्या ई-महासेवा केंद्रात जाऊन प्रक्रिया पूर्ण करून घ्यावी.
