8th Pay Commission Salary केंद्र सरकारच्या लाखो कर्मचाऱ्यांसाठी ८ व्या वेतन आयोगाची (8th Pay Commission) तयारी सुरू आहे. प्रत्येक नवीन वेतन आयोग केवळ मूळ वेतनात (Basic Pay) वाढ करत नाही, तर भत्ते (Allowances) आणि वेतन संरचना यात मोठे बदल घडवून आणतो. जाणकारांच्या मते, यावेळीही ‘कमी भत्ते, अधिक पारदर्शकता’ या सूत्रावर काम केले जाईल.
याचा स्पष्ट अर्थ असा आहे की, मागील वेतन आयोगांच्या धर्तीवर, ८ व्या वेतन आयोगातही अनेक जुने आणि कालबाह्य झालेले भत्ते रद्द होण्याची किंवा इतर भत्त्यांमध्ये समाविष्ट (Merger) होण्याची दाट शक्यता आहे. भत्ते कमी झाल्यास एकूण पगारावर काय परिणाम होईल आणि मूळ वेतनात किती वाढ होईल, याबद्दलची सविस्तर माहिती खालील लेखात दिली आहे.
सातव्या वेतन आयोगातील बदलांचा इतिहास
भत्त्यांच्या बदलाचा अंदाज घेण्यासाठी आपल्याला मागील वेतन आयोगाचा इतिहास पाहावा लागेल.
- ७ वा वेतन आयोग (7th Pay Commission): या आयोगाने एकूण १९६ भत्त्यांचा सखोल आढावा घेतला होता.
- परिणाम: या आढाव्यातून तब्बल ५२ भत्ते पूर्णपणे रद्द करण्यात आले, तर ३६ भत्ते इतर भत्त्यांमध्ये समाविष्ट करण्यात आले.
या प्रक्रियेमुळे, ८ व्या वेतन आयोगातही अनेक छोट्या आणि कमी महत्त्वाच्या भत्त्यांना ‘कात्री’ लागण्याची शक्यता आहे.
८ व्या वेतन आयोगात कोणते भत्ते रद्द होऊ शकतात?
डिजिटलायझेशन आणि सरकारी कामाच्या बदललेल्या स्वरूपामुळे खालील भत्ते रद्द होण्याची किंवा त्यांच्या नियमात बदल होण्याची शक्यता आहे:
- प्रवास भत्ता (Travel Allowance – TA):
- कारण: सध्या अनेक सरकारी कामे ऑनलाईन (Online) आणि डिजिटल प्रणालीद्वारे होत आहेत. यामुळे प्रत्यक्ष कामाच्या निमित्ताने होणारा प्रवास कमी झाला आहे. प्रवासाची गरज कमी झाल्यास हा भत्ता रद्द होऊ शकतो.
- स्थानिक किंवा विशिष्ट भत्ते (Local/Specific Allowances):
- काही विशिष्ट भौगोलिक किंवा स्थानिक गरजांसाठी (उदा. क्लर्क किंवा टायपिंगशी संबंधित) दिले जाणारे जुने भत्ते, आता संगणकीकरणामुळे कालबाह्य झाले आहेत. अशा लहान विभागीय भत्त्यांचा आढावा घेऊन ते रद्द केले जातील.
- स्पेशल ड्युटी अलाऊन्स:
- विशिष्ट कामांसाठी किंवा जबाबदाऱ्यांसाठी दिला जाणारा हा भत्ता, कामाचे स्वरूप बदलल्यास, थेट मूळ वेतनात समाविष्ट केला जाऊ शकतो किंवा पूर्णपणे बदलला जाऊ शकतो.
भत्ते रद्द झाल्यास पगारावर काय परिणाम होईल?
भत्ते कमी झाल्यामुळे कर्मचाऱ्यांच्या मनात चिंता निर्माण होणे साहजिक आहे, परंतु या बदलाकडे सकारात्मक दृष्टिकोनातून पाहणे आवश्यक आहे:
मूळ वेतनात ‘भरपाई’ (Basic Pay Hike)
- लक्ष्य: केंद्र सरकार सहसा छोटे आणि जुने भत्ते रद्द करून, त्याचा भार मूळ वेतन (Basic Pay) आणि महागाई भत्ता (DA – Dearness Allowance) वाढवण्यावर केंद्रित करते.
- फिटमेंट फॅक्टर: ८ व्या वेतन आयोगात फिटमेंट फॅक्टर वाढण्याची शक्यता असल्याने, तुमचे मूळ वेतन लक्षणीयरित्या वाढेल. भत्त्यांमुळे होणारे नुकसान या वाढीमुळे भरून निघू शकते.
पेन्शनधारकांना मोठा फायदा
- भत्ते हे निवृत्तीनंतर पेन्शन (Pension) आणि ग्रॅच्युइटीचा (Gratuity) भाग नसतात.
- मूळ वेतनात (Basic Pay) वाढ झाल्यामुळे, सेवानिवृत्त होणाऱ्या कर्मचाऱ्यांची पेन्शनची रक्कम वाढते. त्यामुळे दीर्घकाळात हा बदल पेन्शनधारकांसाठी फायद्याचा ठरू शकतो.
८ वा वेतन आयोग कधी लागू होईल?
सध्या ८ व्या वेतन आयोगासंदर्भात केंद्र शासनाने कोणतीही अधिकृत अधिसूचना (Official Notification) जारी केलेली नाही.
- पुढील पाऊल: आयोग नेमणे, Terms of Reference (ToR) निश्चित करणे आणि आयोगाच्या अध्यक्षांची नियुक्ती करणे, ही प्रक्रिया पूर्ण झाल्यावरच आयोगाचे कामकाज सुरू होईल.
- अंतिम निर्णय: आयोगाने आपला अहवाल सादर केल्यावर आणि सरकारच्या मंजुरीनंतरच वेतन संरचना, भत्ते आणि ८ वा वेतन आयोग कधी लागू होईल हे स्पष्ट होईल.
व्हाटसऍप ग्रुप जॉईन करा